Genialnie prosty i genialnie pyszny. Wyraźny, ostry, czosnkowy. W kuchni Południa Europy tak ważny, że Hiszpanie i Francuzi nieustannie kłócą się o to, kto go wymyślił. Sos aioli czyli klasyczny sos czosnkowy.
Aioli znaczy po prostu czosnek i olej. W Prowansji, która uważa się za ojczyznę sosu nazywany jest beurre de Provence – masło Prowansji. W najbardziej klasycznej wersji do przygotowania wystarczy tylko oliwa z oliwek, czosnek i odrobina soli. A tych składników nad Morzem Śródziemnym nigdy nie brakowało. Może dlatego na podobny pomysł wpadli Katalończycy i tak samo jak Francuzi uważają, że to im należą się oklaski.
Pierwsi byli jednak… Rzymianie. O sosie z czosnku i oliwy nazywanym aleatum pisał tuż po narodzinach Chrystusa rzymski historyk Pliniusz Pierwszy. Swoje wersje sosu przyrządzają i dziś włoskie mammy. Zjemy go na Sycylii i w Kalabrii. A wszystkie wersje – od włoskiej, przez podawaną w towarzystwie pomidorów i lokalnych krakersów wersję z Malty po recepturę hiszpańską łączy zdecydowany smak i puszysta, kremowa konsystencja.
ekspresowy sos aioli
Podstawą sosu aioli jest czosnek. I to naprawdę sporo czosnku. Według klasycznych receptur obrane ząbki trzeba porządnie utrzeć z solą. Potem zaczyna się magia, bo czosnek ma właściwości emulgujące. Zmienia oliwę w gęsty sos. Kluczem jest cierpliwość i powolne dodawanie oliwy do utartego czosnku.
Dziś kucharze ułatwiają sobie pracę i do sosu dodają żółtko. Dzięki temu oliwa szybciej łączy się z czosnkiem. sos aioli w tej wersji trochę przypomina czosnkowy majonez. Ale jest od niego o wiele, wiele lepsza. W mojej wersji znajdziecie jeszcze kapkę soku z cytryny. Dzięki niej sos jest cudownie zbalansowany.
I na koniec mój największy sekret – technika. Nie, nie ubijam żmudnie czosnku z oliwą rękoma. Całą robotę robi za mnie… blender. Tak jest wygodniej i szybciej. A co najważniejsze – udaje się dosłownie zawsze. Podobną sztuczkę stosuję w przypadku sosu holenderskiego i wiecie co? Działa bezbłędnie.
Sos aioli świetnie pasuje do pieczonych ziemniaków, warzyw, grillowanych i pieczonych ryb i mięs. I choć jest dość tłusty jest też mega zdrowy. W końcu składa się z mega zdrowych składników.
SOS AIOLI
Składniki
- 10 ząbków czosnku dużych
- 1 łyżeczka soli płaska
- 1 żółtko
- 1 łyżka soku z cytryny opcjonalnie
- 200 ml oliwy z oliwek
Sposób przygotowania
- Czosnek obierz i z grubsza posiekaj. Przełóż do moździerza, dodaj sól i utrzyj na gładką masę. Możesz to zrobić także blenderem ręcznym.
- Przełóż czosnek do słoika o szerokiej szyjce. Dodaj żółtko, sok z cytryny i zblenduj.
- Cały czas miksując powoli wlewaj do słoika oliwę. Miksuj, aż sos dobrze się połączy.
- Przechowuj w lodówce w szczelnie zakręconym słoiku. Zużyj w ciągu 6-8 tygodni.